Wysoce wciągające HMD VR wydaje się potencjalnym rozwiązaniem do badania osób z zaburzeniami psychicznymi z perspektywy biopsychospołecznej. Zanim przejdziemy dalej, powinniśmy zastanowić się nad jednym z najistotniejszych pytań, które ta dziedzina badań powinna rozwiązać, a mianowicie, w jaki sposób HMD VR zrewolucjonizuje badania kliniczne i praktyki. Wysoce wciągające urządzenia VR, jak opisano we wcześniejszej sekcji, oferują więcej czasu rzeczywistego . Perspektywa Gestalt, w której pacjent proszony jest o uświadomienie sobie swoich myśli, zachowań, doświadczeń i uczuć oraz o przyjęcie odpowiedzialności za te reakcje . W przeciwieństwie do tradycyjnych praktyk, które opierają się na zdolności pacjentów do wyobrażania sobie i używania pamięci, VR pozwala im doświadczać symulowanego środowiska i wchodzić w interakcje z wirtualnymi obiektami. Ułatwia to podwyższoną świadomość ich myśli, zachowań, doświadczeń i uczuć. VR pozwala klinicystom tworzyć symulacje zbliżone do prawdziwego życia, które z różnych powodów mogą być trudne do stworzenia w inny sposób. Umożliwia śledzenie ruchów głowy i ciała odpowiadających dynamicznym zmianom w środowisku wirtualnym oraz pozwala lekarzom kontrolować i manipulować ustawieniami środowiskowymi zgodnie z profilem pacjenta. Klinicznie kontrolowane obserwacje VR umożliwiają klinicystom prowadzenie powtarzających się sesji o stopniowanej złożoności i pomagają w ocenie odpowiedzi poznawczych, emocjonalnych i sensomotorycznych lub psychomotorycznych (Garrett i in., 2018). W przeciwieństwie do tradycyjnych badań i praktyk klinicznych, badania nad zdrowiem psychicznym VR mogą obejmować następujące cztery główne cele przy użyciu bardziej dynamicznych symulacji rzeczywistych, aby uzyskać całościowy obraz danego zaburzenia psychicznego. Te cztery cele to: (a) ocena i opis objawów; (b) testowalne, domniemane przyczyny zaburzenia; (c) przewidywania i identyfikacja czynników ryzyka lub markerów biologicznych/społecznych/psychologicznych; oraz (d) metody leczenia w celu kontroli lub interwencji mającej na celu opóźnienie wystąpienia zaburzenia. Na przykład możemy opisać objawy depresji jako wszechobecny i utrzymujący się niski nastrój, niską samoocenę i anhedonię (DSM-V) (American Psychiatric Association, 2013). Objawy te można wyjaśnić jednym lub wieloma czynnikami, w tym relacjami biologicznymi, poznawczymi, psychologicznymi, naukowymi, behawioralnymi, społecznymi i interpersonalnymi. Biopsychospołeczne rozumienie przyczyn prowadziłoby do lepszego przewidywania czynników ryzyka depresji lub pomogłoby w opracowaniu biologicznych i poznawczych lub psychologicznych markerów depresji, co dodatkowo pomaga kontrolować początek depresji lub pomaga w zarządzaniu nią za pomocą bardziej skutecznych interwencji psychoterapeutycznych (Collins i in., 2011; Schacter i in., 2009). W przeważającej mierze większość badań VR skupiała się na leczeniu, kilka koncentrowało się na ocenie, a mniej badało przyczyny przyczynowe i pracowało nad teoretycznym rozwojem zaburzeń psychicznych . W badaniach nad psychoterapeutycznym leczeniem klinicznym VR zastosowano głównie trzy metody: terapię ekspozycyjną (narażenie pacjentów na stopniowane warunki środowiskowe i umożliwienie systematycznej konfrontacji bodźców zewnętrznych lub wewnętrznych w celu odczulenia sensorycznego, habituacji i zaszczepiania stresem, np. PTSD, fobia) , terapia dystrakcyjna (pomaga pacjentowi oderwać uwagę od stresujących bodźców i przeorientować uwagę na coś przyjemnego, aby zmniejszyć ból lub dyskomfort, np. ból, stres emocjonalny) oraz trening (koncentracja na uważności, ćwiczenia oddechowe, techniki relaksacyjne, zaangażowanie społeczne, umiejętności interpersonalne, strategie poznawcze, np. uważna medytacja) . Istnieje kilka zaburzeń psychicznych, które były głównym przedmiotem badań nad mentalnością VR, takie jak PTSD , lęk , psychoza zaburzenia uzależnień oraz zaburzenia odżywiania. Jednak zaburzenia, takie jak depresja, które są powszechne i zgłaszane jako jedna z głównych przyczyn zgonów i prób samobójczych , były rzadko badane . Wyniki ostatnich 20 lat badań klinicznych nad VR są zachęcające i wykazały znaczny transfer uczenia się wirtualnego do rzeczywistego świata, wskazując, że HMD VR może nie być tylko potencjalną humanitarną alternatywą dla sesji klinicznych; może zastąpić tradycyjne praktyki kliniczne w wielu przypadkach klinicznych. Należy zauważyć, że immersja VR i poczucie obecności są szeroko stosowane w badaniach klinicznych VR, które pozwalają użytkownikom/pacjentom doświadczyć bogatego, inkluzywnego otoczenia 360° i korzystać z rozbudowanych, czuciowo-ruchowych, zależnych kontroli, odpowiadających doświadczaniu rzeczywistej percepcji poprzez naturalny ruch . Jednak jeśli chodzi o pomiary, badania kliniczne VR nie mogły wykorzystać pełnego potencjału obiektywnych miar VR. Pomiary VR, takie jak head-tracking, mogą pomóc w uzyskaniu bardziej obiektywnych i ilościowych danych, wraz z badaniami klinicznymi i subiektywnymi raportami. Badania kliniczne VR wykorzystywały głównie samoopis i obserwacje kliniczne. W badaniach wykorzystujących terapię ekspozycji VR w leczeniu lęku , PTSD , PTSD z użyciem Bravemind oraz akrofobii – kwestionariusze post samoopisowe dotyczące lęku i unikania , skala PTSD podawana przez klinicystę (CAPS) , wojskowa wersja listy kontrolnej PTSD (PCL-M), Inwentarz Lęku Becka ( BAI), kwestionariusz zdrowia pacjenta (PHQ) , kwestionariusz interpretacji wzrostu (HIQ), kwestionariusz akrofobii, kwestionariusz poprawy dostępu do terapii psychologicznej (IAPT) wraz z kwestionariuszem tendencji samobójczych i choroby symulatorowej (SSQ) . Podobne obserwacje poczyniono w przypadku rozkojarzeń VR i treningów VR. Chociaż badania te mogą odnieść sukces w przeniesieniu wirtualnego doświadczenia do rzeczywistego świata, badania te nadal ograniczają się do wykorzystania najnowszych ram oceny zdrowia psychicznego i dobrostanu oraz protokołów leczenia z wykorzystaniem perspektywy biopsychospołecznej.